3.1. Οι (δηλωμενοι) στοχοι του
αγωνοθετη
Αντιγραφω απο το αρχικο
διαφημιστικο φυλλαδιο του διαγωνισμου.
«Η αναζητηση ποιοτητας για την
εικονα αυτου του προσωπου (εννοει το συγχρονο προσωπο του κεντρου της Αθηνας)
οδηγει στην αναζητηση της αρχιτεκτονικης του δημοσιου χωρου που μπορει να
ενταξει με καθοριστικο, δημιουργικο και καινοτομο τροπο την ενσωματωση της
βιωσιμης αναπτυξης στην πολη».
« Στοχος της μελετης
που θα προκριθει ειναι οι ουσιαστικες αλλαγες στην εικονα, την δομη και την
λειτουργια του κεντρου, επιλυοντας τα θεματα που αφορουν την καθημερινοτητα
και αναβαθμιζοντας την πολη ωστε να γινει φιλικη, ελκυστικη για να ανταγωνισθει
τια Ερωπαϊκες Μητροπολεις. Η ασφαλεια, η ενισχυση της επιχειρηματικοτητας, η
εγκατασταση και επιστροφη της κατοικιας, η αναδειξη του πολιτιστικου μας
πλουτου και η πνοη ποιοτητας και ζωης σε καθε πτυχη της καθημερινοτητας, θα
αποτελουν βαση της μελετης»
και παρακατω.
«Σε καθε περιπτωση, υπαρχει
αμεση αναγκη διατυπωσης μιας ευρειας, οραματικης και βιωσιμης προτασης
για την ανασυνθεση του κεντρου της πολης, η οποια διαμορφωνεται σε κρισιμη
περιοδο που οι κοινωνικες, οικονομικες, πολιτικες, δημογραφικες και
οικολογικες προκλησεις αναζητουν διεξοδο. Το οραμα αξιζει να διαμορφωθει με
ανοιχτο πνευμα, ανεπηρεαστο απο συμβατικες αγκυλωσεις ωστε να οδηγησει
σε υπεροχες και απροσμενες εκδοχες του κεντρου της πολης. Πρεπει δε να ειναι
ισχυρο και πειστικο, και να συνοδευεται απο αλλαγη πλευσης σε σχεση με το πως
χρησιμοποιησαμε το κεντρο της πολης τις τελευταιες δεκαετιες, υιοθετωντας
συγχρονες πρακτικες».
3.2. Οι επιλεγεντες «ειδικοι»
Αγαπω πολυ την
κηποτεχνια, ειμαι υπερηφανος που εχω σχεδιασει μερικους ωραιους ιδιωτικους
κηπους, ασχολουμαι & πρακτικα - χειρωνακτικα με αυτην και εχω αφιερωσει
πολυν χρονο στην μελετη και φωτογραφιση του Εθνικου Κηπου της Αθηνας.
Η κηποτεχνια (αϊντε
και να την πουμε landscape architecture
ή οπως αλλοιως χρειαζεται η υπηρεσια δημοσιων σχεσεων), ομως, δεν ειναι μεσο
χαραξης στρατηγικης για την αντιμετωπιση πολεοδομικων ζητηματων, ειναι ενα απο
τα μεσα εφαρμογης της στρατηγικης.
Στην περιπτωση του
«re-think Athens», το καρο μπαινει θριαμβευτικα μπρος απο το αλογο (το αλογο
που κλ-νει στο αρθρο 1).
Ετσι.
στην προταση που
προκριθηκε, leader
μελετητης ειναι το Ολανδικο γραφειο κηποτεχνικων μελετων OKRA που εδρευει στην Ουτρεχτη (συνδεσμος στο site του OKRA http://www.okra.nl/)
Με την ευκαιρια
θυμηθικα το γραφειο αρχιτεκτονικης τοπιου «Χαϊδοπουλου - Adams», εγχωρια δοξα της δεκαετιας του `60, που
δεν νομιζω να ελαβε ποτε μερος ως leader μελετητης σε πολεοδομικη αναπλαση αστικης
περιοχης, τελος παντων, μαλλον, αλλες εποχες, αλλα ηθη...
Στα ελληνικα
(ασφαλως δεν το ηξερε η αγγλοφωνη κριτικη επιτροπη) εχουμε μια υποτιμητικη
εκφραση για τον ανεπαρκη, τον υποδεεστερο των περιστασεων. Λεμε πως ειναι
«μπάμιας». Αυτο λοπον το OKRA καπως μου κακοφαινεται.
3.3. Η προταση που θα εφαρμοσθει(;)
One step beyond, or, should I say, One step
aside?
Η επιλεγεισα προταση παραμεριζει,
παραβλεπει ή παρερμηνευει τους στοχους του διαγωνισμου οπως εχουν δημοσια
(τουλαχιστον) ανακοινωθει (βλεπε εδαφιο 3.1.).
3.3.α. η «ενσωματωση
της βιωσιμης αναπτυξης στην πολη»
Πρωτα – πρωτα η
εννοια της βιωσημης αναπτυξης δεν ειναι μια εννοια – λαστιχο (resilient οπως θα εγραφαν οι OKRA).
Για
την βιωσιμη αναπτυξη υπαρχει ενα αρκετα συγκεκριμμενο ενοιολογικο πλαισιο, και
εγω δεχομαι αυτο που αποδεχεται ο ΣΕΒ στο: http://www.sevbcsd.org.gr/.
[Στη Διεθνή Συνδιάσκεψη του Ρίο,
το 1992, διατυπώθηκαν για πρώτη φορά και επίσημα οι αρχές της Βιώσιμης
Ανάπτυξης. Εκεί η Βιώσιμη Ανάπτυξη ορίζεται ως: «η ανάπτυξη που παρέχει μακροπρόθεσμα οικονομικά, κοινωνικά και
περιβαλλοντικά οφέλη φροντίζοντας τις ανάγκες της παρούσας και των μελλοντικών
γενεών»].
Και
[Σύμφωνα με την «Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Βιώσιμη
Ανάπτυξη», όπως αυτή υιοθετήθηκεγια πρώτη φορά στο
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Goeteborg το 2001 και όπως αναπτύσσεται και σε
μεταγενέστερα σχετικά κείμενα: «Η
Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι μία συνεχής πορεία αλλαγής και προσαρμογής, και όχι μία
στατική κατάσταση, με στόχο την ικανοποίηση των αναγκών του παρόντος, χωρίς
όμως να μειώνεται η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν και τις
δικές τους ανάγκες, μέσα από την ισόρροπη και ισότιμη επιδίωξη και των τριών
πυλώνων της Βιώσιμης Ανάπτυξης: Οικονομία – Περιβάλλον – Κοινωνία»].
Στην επιλεγεισα προταση η βιωσημη αναπτυξη υποβιβαζεται σε
πρασινη αναπτυξη, η πρασινη αναπτυξη υποβιβαζεται σε αναπτυξη πρασινου, η
αναπτυξη πρασινου υποβιβαζεται σε δενδροφυτευση και οι αναγκες των μελλοντικων
γενεων μεθερμηνευονται σε αναγκες μελλοντικων ποτισματων των δενδρων (που
φυσικα, αν φυτευθουν και αν επιβιωσουν θα προλαβουν και τις μελλοντικες
γενεες).
3.3.β. οι «ουσιαστικες αλλαγες στην εικονα, την δομη
και την λειτουργια του κεντρου».
Πραγματι με την
υλοποιηση της προτασης (μονο) η εικονα του κεντρου θα αλλαξει.
Πως λεμε «αλλαξε ο Μανωλιος κι’
εβαλε τα ρουχα αλλοιως»; Μονο που επειδη τον Μανωλιο θα τον βοηθησουν (με το
αζημιωτο) πολλοι η αλλαγη του θα μας στοιχισει πανακριβα και οικονομικα και
αναπτυξιακα και πολεοδομικα.
Οσον αφορα ομως την δομη και την
λειτουργια του κεντρου τι ειναι αυτο που θα τις αλλαξει; Μυστηριο.
Καθε αρλουμπας
βεβαια, «με τα λογια χτιζει ανωγια και κατωγια» γι’ αυτο ειναι χρησιμος ο
ορισμος του νοηματος των λεξεων.
Η λεξη δομη απο το
`81 και μετα εχει κακοποιηθει πολλαπλα απο την Λαλιωτικη γλωσσικη επανασταση.
Επειδη η πολη οριζεται περισσοτερο απο την κοινωνικο-οικονομικη δομη της και
λιγωτερο απο την οικο-δομικη υποσταση της, παραπεμπω στο. http://en.wikipedia.org/wiki/Social_structure
για να θυμισω πως η κοινωνικο-οικονομικες δομες ειναι σχεσεις μεταξυ οντοτητων
και οχι συνολα οντοτητων.
Η λεξη λειτουργια,
παλι, επειδη δεν πολυχρειασθηκε ολα αυτα τα χρονια στο πολιτικο λεξιλογιο, εχει
διατηρησει γενικα ενα σταθερο νοημα, στο οποιο ολοι, πανω κατω, συμφωνουμε, οτι
δηλαδη λειτουργια ειναι ενα σετ πραξεων με το οποιο ενας μηχανισμος αποδιδει
ενα συνολο παράγωγων (εξερχομενων) στοιχειων απο ενα συνολο πρωτογενων
(εισαγομενων) στοιχειων.
Με τις φυτευσεις, τις λιμνουλες,τις πλακοστρωσεις και το τραμ θα αλλαξει
η δομη (δηλαδη βασικα οι κοινωνικες, οικονομικες, πολιτικες, πολιτιστικες
σταθερες) στο κεντρο και θα αλλαξει η λειτουργια (δηλαδη η παραγωγη) του
κεντρου;
3.3.γ. «η ασφαλεια, η ενισχυση της
επιχειρηματικοτητας, η εγκατασταση και επιστροφη της κατοικιας.... θα αποτελουν
βαση της μελετης».
Αλλοτε βαση εννοουμε
κατι ετοιμο – υπαρχον – προαπαιτουμενο πανω στο οποιο δημιουργουμε ή
στηριζομαστε και αλλοτε βαση εννοουμε το θεμελιο που κατασκευαζουμε για να
ειναι ευσταθης η υπολοιπη κατασκευη.
Αραγε η ασφαλεια, η ενισχυση της
επιχειρηματικοτητας, η εγκατασταση και επιστροφη της κατοικιας θα εχουν
εξασφαλισθει ωστε να υλοποιηθει η προταση; (αλλα τοτε ποια η χρησιμοτητα εργων
τοσο μεγαλης κλιμακας;) ή η υλοποιηση της προτασης θα αποτελεσει την βαση για
την εδραιωση της ασφαλειας, της ενισχυσης της επιχειρηματικοτητας, της
εγκαταστασης και επιστροφης της κατοικιας;. (αλλα πως θα γινει αυτο; ειδε
κανεις κατι σχετικο στη μελετη για να το υποδειξει και σε `μενα;).
Αχ αυτες οι
διφορουμενες διατυπωσεις...., αυτος που τις χρησιμοποιει εχει παντα δικιο.
3.3.δ. η «αμεση αναγκη διατυπωσης μιας ευρειας,
οραματικης και βιωσιμης προτασης».
Μια ζωη οι λεγομενοι ειδικοι (και του ρυθμιστικου, και των τομεων(;)
πολεοδομιας των πολυτεχνειων) θελουν να πρασινισουν οτι συντελει ή μπορει να
συντελεσει στην εντατικη αστικη παραγωγη.
Σε τι διαφερει η επιλεγεισα προταση (και σε τι διαφερει απο
τις υπολοιπες προτασεις) ωστε αυτη ειδικα να ειναι ευρεια, οραματικη και
βιωσιμη;
Μπορει να ειναι ποιοτικα καλυτερη αλλα επι της ουσιας ειναι
μια απο τα ιδια.
Ασε που μια προταση πριν υλοποιηθει δεν μπορει να ειναι
βιωσημη, η υλοποιημενη πραγματικοτητα ισως να αποδειχθει βιωσιμη. Αλλα οχι η
συγκεκριμμενη.
3.3.ε. «το οραμα αξιζει.... (και) πρεπει να ειναι
ισχυρο και πειστικο, και να συνοδευεται απο αλλαγη πλευσης σε σχεση με το πως
χρησιμοποιησαμε το κεντρο της πολης τις τελευταιες δεκαετιες»
Οσον αφορα την ισχυ
και την πειστικοτητα, γι’ αυτα εχει φροντισει, φροντιζει και θα φροντισει η
υπηρεσια δημοσιων σχεσεων και προπαγανδας.
Οσον αφορα την
αλλαγη πλευσης, κανενα προβλημα, σ’ αυτον τον στοχο η επιλεγεισα προταση εκανε
διανα.
Με την υλοποιηση
της, η αλλαγη πλευσης ειναι δεδομενη προς τα βραχια και προς την καταβυθιση του
κεντρου της πολης (συνολικα) στην αβυσο της οριστικης οικονομικης απαξιωσης.
Και ασφαλως θα
χρησιμοποιουμε το κεντρο διαφορετικα απ’ ο,τι το χρησιμοποιησαμε τις
προηγουμενες δεκαετιες, θα το χρησιμοποιουμε δηλαδη οχι σαν τοπο παραγωγης αυτοχθονος
πλουτου και πολιτισμου αλλα μονο σαν τοπο καταναλωσης πλουτου και πολιτισμου
που εχει παραχθει αλλοτε ή αλλού.
3.3.ζ. το “1.000 rooms theater οι παρσιναδες και οι στερνες, τα high lights μιας προτασης bon pour l’ orient.
Δεν με νοιαζει αν οι αλλες προτασεις ηταν μια απο τα ιδια ή αν ηταν χειροτερες.
Με νοιαζει αν αυτος στον οποιο παραδινεται ανυπερασπιστος ο πυρηνας του κεντρου της πολης εχει τον στοιχειωδη σεβασμο γι’ αυτην (την πολη), για τους πολιτες της, αν νοιζεται για το δυσκολο παρον και το αβεβαιο μελλον.
«Εξ όνυχος τον λέοντα», ειχε συστησει τον 7ο π.Χ. αιωνα ο ποιητης Αλκαιος επισημαινοντας πως ο χαρακτήρας και οι προθέσεις ενός ανθρώπου κρίνονται από μικρές λεπτομέρειες και ενδείξεις, φαινομενικά ασήμαντες αλλά ουσιώδεις.
Εμεις ομως ακομη να παρουμε χαμπαρι.
Οι OKRA, σαν τους παλιους Ολανδους θαλασσοπορους ηλθαν για να παρουν χωρις να δωσουν (ηλθαν για μια αρπαχτη κατα την κοινη ορολογια).
Λες και η εγκαταλειψη, η καταρευση του κεντρου της Αθηνας ειναι μια μονοδιαστατη διαδικασια, μια διαδικασια εξαρτωμενη μονο ή κυριως απο την ελλειψη πολιτιστικων δρασεων, απο τις αισθητιριακες προσληψεις (ζεστη, κρυο, `λιασιμο, σκιαση, υγρη, ξηρη ατμοασφαιρα) και απο την εικονα του χωρου, η επιλεγεισα προταση βρηκε την ευκολη λυση.
Το “1.000 rooms theater.
Στα κενα ισογεια των κτιριων θα οργανωνονται πολιτιστικα δρωμενα σχετικα με την ελληνικη φιλοσοφια (αρχαια ή νεα, δεν διευκρινιζεται) την επιστημη (θα ανακοινωνονται αραγε ενδιαφεροντα το ευρυ κοινο των ποδηλατων και λοιπων πεζοπορων ποια και ποσα νεοελληνικα επιστημονικα επιτευγματα και σε ποιους τομεις;), το θεατρο και την τεχνη (στην πολη που, οι εκδοτικοι οικοι, τα θεατρα, οι γκαλερι, τα βιβλιοπωλεια, οι μουσικες σκηνες, φαλιριζουν και κλεινουν, που η αγορα των τεχνων ειναι ρηχη και υπερκορεσμενη, σ’ αυτη την πολη η ανασυγκροτηση της λεωφορου πλεον Πανεπιστημιου θα εξαρτηθει απο τις τετοιες φθινουσες δραστηριοτητες!).
Να προεινοταν τουλαχιστον πως στα κενα ισογεια των κτιριων θα διανεμονται δωρεαν σουβλακια μπυρες και παγωτα, να το καταλαβω και να το θεωρησω ευστοχη προταση σ’ αυτην την περιοδο που βρισκομαστε, αλλα που....
Οι παρσιναδες και οι στερνες.
Πρασινες στεγες, και προσοψεις, με δαπανη και συντηρηση απο ποιον αραγε; (και ρωτησαν σε τι κατασταση ειναι ο, βιοκλιοματικος παρακαλω, ταρατσοκηπος στο υπουργειο οικονομιας στην πλατεια Συνταγματος, αν ρωτησαν και εμαθαν πολυ θα ηθελα και εγω να μαθω για να εκτιμησω και την βασιμοτητα και βιωσιμοτητα της προτασης τους).
Αυξηση των δημοσιων δενδροφυτευσεων (εχουν δει την κατασταση των δημοσιων δενδρων στους δρομους της Αθηνας ή στα παρκα της;).
Α, και τα περιπτερα νερου (!?!).
Απ’ οτι ειδα στο site του OKRA, ως κηποτεχνες, φυτευσεις προτεινουν και σε βορειες πολεις που φανατζομαι δεν πασχουν απο υψηλες θερμοκρασιες, ουτε απο λιακαδες.
Για τους OKRA βρεξει – `λιασει την ιδια συνταγη εχουν, αυτην ξερουν, αυτην προτιμουν.
Ασφαλως καπου πηρε τ’ αυτι των Ολανδων πως η νοτια Ελλαδα (γενικα) και η Αθηνα (ειδικα) εχουν ζεστη, λιγες βροχες και μεγαλη ηλιοφανεια, ισως εχουν κανει και τις βολτες τους σε καποια κυκλαδονησια...
Ε, τι να κανουν οι ανθρωποι, δεν χρειασθηκε να ψαξουν πολυ (εχουν κι’ αλλες δουλειες στα σκαρια ή ηδη ανειλημμενες, μ’ εμας θ΄ασχολουνται ολη την ωρα;), αποφασισαν (στα πλαισια της βιοκληματικης οπτικης τους) πως πρεπει να μαζευουμε τα βροχονερα σε στερνες, στα υπογεια ή στις ταρατσες (αν αντεχουν στατικα), για να εξασφαλισουμε το ποτισμα των δενδρων, των ταρατσων και των οψεων και (ισως) του υδροβορου γκαζον (που συνηθιζεται να φυτευεται αναμεσα και πλαϊ στις γραμμες του τραμ).
Δεν ηξεραν, δεν ρωτησαν, και δεν εμαθαν τελικα (οι ειδικοι) πως στην περιοχη του κεντρου της Αθηνας υπαρχουν θαμενα υπογεια ποταμια, πως γενικα ο υδροφορος οριζων ειναι ψηλα με αφθονο νερο για ποτισμα (δεν λεμε για ποση ή χρηση).
.
Το σημειωμα αυτο αναρτηθηκε στο αλμπουμ "Ωδινεν ορος και ετεκεν μυν" του Γιαννης Λιναρδακης στο facebook την 06.03.2013.
μεταβαση στην αναρτηση: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=457919134281226&set=a.455584984514641.1073741825.100001894299391&type=3&src=https%3A%2F%2Ffbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net%2Fhphotos-ak-prn1%2F537481_457919134281226_837865036_n.jpg&size=400%2C300
Το σημειωμα αυτο κοινοποιηθηκε απο το αλμπουμ "Ωδινεν ορος και ετεκεν μυν" του Γιαννης Λιναρδακης στο χρονολογιο της ομαδας "Καθε Σαββατο στην Αθηνα" στο facebook την 06.03.2013, αφαιρεθηκε κατα λαθος και κοινοποιηθηκε ξανα ως σχολιο στην αναρτηση της 06.03.2013 την 13.03.2013.
μεταβαση στην αναρτηση: https://www.facebook.com/groups/107446506033882/permalink/338309626280901/
